آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟

نویسنده

  • پدرام جم استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده مقاله:

رابطة دین و دولت، موضوعی مهم در تحقیقات مربوط به سازوکار شاهنشاهی ساسانی است و رویکرد ساسانیان به دین زرتشتی و ارتباط آنها با روحانیان این دین، اهمیت بسزایی در پژوهش‌های تاریخ ساسانی دارد. در 150 سال اخیر، شماری از محققان با استناد به گزارشی از طبری دربارة ساسان و فعالیت او در آتشکدة اناهید اصطخر، او را صاحبِ منصبی دینی چون موبد، هیربد یا نگاهبان آتشکده تصور کرده و ساسانیان را از تباری روحانی دانسته‌اند. برخی محققان از این هم فراتر رفته و کامیابی ساسانیان در غلبه بر اشکانیان را نتیجة رویکرد دینی جدید اردشیر بابکان، مؤسس سلسلة ساسانی، و توجه و گرویدن هواداران پرشور و متعصب زرتشتی به او پنداشته‌اند. گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر بابکان هم دستاویز دیگری برای شماری از پژوهشگران در روحانی‌دانستن او بوده است. این تحقیق با بررسی دوبارة گزارش طبری و سنجش آن با مدارک حقوقی زرتشتیِ دورة ساسانی، نشان می‌دهد که منصب ساسان در آتشکدة اناهید منصبی دینی نبوده است. همچنین این تحقیق گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر را با شواهد دیگر می‌سنجد و نشان می‌دهد که این گزارش هم مطلبی دربارۀ روحانی‌بودن او ندارد. مقایسة این گزارش‌ها و شواهد و روایت‌های دیگر، خاستگاه روحانی ساسانیان را نفی می‌کند و بر پیوند آنها با اشراف محلی فارس صحه می‌گذارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دورنمایی از کاخهای ساسانیان

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

متن کامل

دورنمایی از کاخهای ساسانیان

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

متن کامل

پزشکی در زمان ساسانیان

The practice and study of medicine in Persia has a long and prolific history. The present study examines recorded information on the subject of medicine during the Sassanid period based on Avesta and Pahlavic texts such as Dinkard, Bundahishn, Sad dar Nasr and Sad dar Bundahishn. Moreover, Sassanid medicine was under the influences of neighboring countries such as Egypt and Greece. The Sassanid...

متن کامل

منصب دبیری در دوره ساسانیان

اردشیر بابکان در سال 224م با غلبه بر اردوان پنجم اشکانی توانست شاهنشاهی جدیدی را در تاریخ ایران پایه‌گذاری کند. سلسله ساسانیان به تدریج توانست پادشاهی عظیمی را تشکیل دهد که لازمه اداره چنین پادشاهی بزرگی داشتن نظام اداری توانمندومنسجم بود که در رأس آن صاحب منصبان مختلفی حضور داشتند. یکی از آن مناصب عنوان دبیری بودکه از جایگاه ممتازی در این دوره برخوردار بوده است. در رأس، این دبیران، ایران دبیرب...

متن کامل

ساسانیان و سیاست زردشتی‎کردن ارمنستان

از اواسط دورۀ اشکانی که روابط ایران و روم آغاز شد تا اواخر دورۀ ساسانی، ارمنستان همواره به‎عنوان کانون اصلی مناقشات این دو قدرت بزرگ باستان مطرح‎ بوده است. این سرزمین که در دورۀ هخامنشی و تحت عنوان «ارمنیا» جزو یکی از ساتراپی‎های هخامنشیان محسوب‎می‎شد، از نیمۀ دوم سدۀ اول میلادی شاخه‎ای از خاندان پادشاهان اشکانی با توافق دولت روم به حکومت آنجا گماشته شدند. با روی کار آمدن ساسانیان، ارمنی­ها، که...

متن کامل

بازجستن ضراب‌خانه‌های ساسانیان در فارس

استان پارس، در جنوب ایران، به لحاظ نقش خاستگاهی، مرکزیت دینی، سیاسی و موقعیت اقتصادی و تجاری، مهم‌ترین ایالت شاهنشاهی ساسانیان (226 - 651 م) محسوب می‌شد. تولیدات انبوه این ایالت، همچون پارچه‌های کتانی و ابریشمی یا فرش و مروارید که تا چین و سایر نواحی دوردست نیز صادر می‌شد و موقعیت جغرافیایی آن، در پس کرانۀ خلیج فارس، آن‌جا را به مکان مهمی برای حمل و نقل و تجارت زمینی و دریایی تبدیل کرده بود. رو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 2

صفحات  43- 62

تاریخ انتشار 2020-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023